زندگيءَ جا خوبصورت لمحا:دليپ ڪمار جي جيون ڪٿا جو سنڌي ترجمو (قسط-18)

سنڌيڪار: عبدالستار لغاري

20- منھنجا دوست ۽ ساٿي

پران منھنجو پيارو ۽ مخلص دوست ھو، ھو مون کي ھميشہ لالا ڪري سڏيندو ھو. اسان ٻيئي باندرہ ۾ رھندا ھئاسين. منھنجي شادي ۾ ھو تيز طوفان جي باوجود جھاز ۾ آيو ھو. ان پرواز ۾ ڪيترن ئي مسافرن خطرناڪ طوفان جي ڪري پنھنجو سفر ملتوي ڪري ڇڏيو هو. پر پران موسم جي خرابي جي ڪري سرينگر کان دھلي پھتو، دھلي مان ٻي جھاز وسيلي بمبئي منھنجي شادي ۾ شريڪ ٿيو. ڄڃ جڏھن سائرا جي گهر وڃي رھي ھئي تڏھن ھو اڳيان اڳيان ھلي رھيو ھو. فلمن ۾ اسان ھڪٻئي جا دشمن ھوندا ھئاسين، جڏھن تہ حقيقي زندگي ۾ اسان گهاٽا دوست ھئاسين. شوٽنگ دوران دشمني جو ڪردار ڪرڻ کان پوءِ اسان جڏھن ھڪ ٻئي سان ڀوڳ مذاق ڪندا ھئاسين تہ ماڻھو اھو ڏسي لطف اندوز ٿيندا هئا. حقيقي زندگي ۾ ھو انتھائي شريف النفس انسان ھو. فلمن ۾ ھن کي اڪثر ڪري دوکيباز ۽ ٺڳ جا ڪردار ملندا هئا. اھي ڪردار ان جي فطرت جي خلاف ھئا پر ھن ملندڙ ڪردارن کي بخوبي نڀايو.

فلم آزاد ۾ آئون جڏھن مزاحيہ ڪردار ڪري رھيو ھئس تہ ھڪ عجيب ڪيفيت ۾ مبتلا ھئس، خبر ناھي ماڻھن کي منھنجو اھو ڪردار پسند ايندو يا نہ. پران منھنجي ھمت افزائي ڪئي ۽ چيائين لالا ڏسجان تنھنجو اھو ڪردار واڄٽ وڄائي ڇڏيندو، فلم ڪامياب ويندي ۽ ڏسندڙ اھو اصرار ڪندا تہ دليپ ڪمار اھڙي قسم جا مزاحيہ ڪردار ادا ڪري. پران جي اڳڪٿي صحيح ثابت ٿي، فلم تمام گهڻي ڪامياب وئي.

محمد عمر مڪري منھنجو سٺو دوست ھو. ھو انجمنِ اسلام اسڪول ۾ مون سان گڏ پڙھندو ھو. اسڪول ۾ اسان جي دوستي تہ پري، ھڪٻئي کي سڃاڻيندا بہ ڪونہ ھئاسين. بمبئي ٽاڪيز ۾ منھنجي ملازمت کان اڳ ھن اداڪاري شروع ڪري ڇڏي هئي. آئون جڏھن ان کي اھميت نہ ڏيندو ھئس تہ ھو مونکي چوندو هو تہ توکان سينيئر آھيان. 1945ع ۾ جڏھن فلم پريتما بمبئي ٽاڪيز ۾ ٺھي رھي ھئي تہ خبر پئي اسان ٻيئي گڏ پڙھيا آھيون. پريتما فلم کان اسان جي دوستي جي شروعات ٿي ۽ انوکا پيار فلم تائين اسان جي دوستي پڪي ٿي وئي. ھو کلمک ۽ دوستن جو خيال رکندڙ هو، جنھن ڪم جو ذمو کڻندو هو، اھو ھر حال ۾ پورو ڪندو هو. ھڪ دفعي مھاراشٽر جي علائقي اگتپوري ۾ فلم آن جي شوٽنگ ٿي رھي ھئي. ھڪ سٺي ۽ معياري ھوٽل ۾ محبوب صاحب رھائش جو بندوبست ڪيو ھو. مڪري ھوٽل جي رسيپشن تي وڃي چيو تہ ھن لاءِ الڳ ڪمري جو بندوبست نہ ڪيو وڃي. ھن جو ڪمرو تہ الڳ ھو، پر ان جي منع ڪرڻ تي بسترو نہ رکيو ويو. ڇوتہ ھن چيو ھو تہ دليپ ڪمار سان ھڪ ئي ڪمري ۾ گڏ رھندو. مون کي ھن اھو نہ ٻڌايو ھو تہ ھوٽل انتظاميہ کي ھيئن چئي چڪو آهي. رات جو ھو بغير دروازي کڙڪائڻ جي منھنجو ڪمري سمجهي ٻي ڪمري ۾ ھليو ويو، اھو ڪمرو خوبصورت، نوجوان ۽ نئين اداڪارہ نادرہ جو ھو، ھن رڙيون ڪرڻ شروع ڪيون. مڪري نادرہ کان معافي ورتي ۽ پوءِ منھنجي ڪمري ۾ آيو. محبوب صاحب جي زال اڳم ئي پنھنجي مڙس ۽ نادرہ جي معاملي ۾ شڪ ۾ مبتلا ھئي. ھو پاڻ مون کي پنھنجن شڪن بابت آگاھ ڪري چڪي هئي. ھن جو چوڻ ھو تہ محبوب صاحب نادرہ لاءِ نرم گوشو رکي ٿو. صبح جڏھن رات واري ڪھاڻي کلي تہ مسز محبوب ڪاوڙ ۾ ڳاڙھي ٿي وئي. ھن سوال ڪيو تہ نادرہ ڪمري جو دروازو ڇو کولي ستي ھئي؟ گمان ھو تہ زال ۽ مڙس جو ھڪ زبردست جهيڙو ٿيئي ھا پر وچ ۾ پيئي مون معاملي کي سلجهايو. ھن واقعي کان پوءِ آئون گهڻو محتاط ٿي ويس. مون مڪري کي منع ڪري ڇڏيو تہ ھو ھوٽل جي اندر ڪمري ۾ يا ميڪ اپ روم ۾ منھنجي پٺيان نہ اچي. مڪري تمام گهڻو شراب واپرائيندو ھو، شوٽنگ دوران ھڪ طرف کسڪي پيگ ھڻي ايندو هو. مون ھن تي ڪم دوران پيئڻ تي پابندي ھڻي ڇڏي. ڇو تہ ھو ڪيترائي دفعا شراب جي نشي ۾ بدمزگي ڪري چڪو هو. ھڪ دفعي ٻنپهرن جو ھو ايس يوسني جي فلم جي شوٽنگ دوران نشي ۾ ڌت ٿي مون وٽ آيو ۽ چيائين تون پنھنجي پاڻ کي ڇا ٿو سمجهين، تو منھنجي باري ۾ عملي کي چيو آهي تہ ھن کي شراب پيئڻ نہ ڏيو، تون ڇا ٿو سمجهين تہ آئون پنھنجي لاءِ ھڪ بوتل بہ خريد نٿو ڪري سگهان؟ ان صورتحال ۾ ڪم ڪرڻ ناممڪن ھو، مون عملي کي چيو تہ سامان پيڪ ڪيو ۽ وڃو. آئون بہ ڪار ۾ ھليو آيس. مڪري کي جلدي ئي پنھنجي غلط ھجڻ ۽ منھنجي درست ھجڻ جو احساس ٿيو. جيئن اڪثر دوستن ۾ ٿيندو آهي، اھا ڳالھ مون کان وسري وئي، ھن واعدو ڪيو تہ آئينده ھو ايئن نہ ڪندو.

فلم ڪوھ نور مون کي خاص طور تي ياد رھندي، ڇوتہ ھن فلم جي ھڪ سين لاءِ مون سارنگي وڃائڻ سکي ھئي. ان لاءِ مون کي سخت محنت ڪرڻي پئي. ان فلم جو ڊائريڪٽر ايس يوسني ڪنھن بہ سين ڪرڻ کان پھرين سين کي ڀرپور نموني سمجهڻ جو موقعو ڏيندو هو. ھو منھنجي عادت کي سمجهي ويو هو تہ آئون سخت محنتي آھيان. ڪوھ نور فلم جي ٻي خاص ڳالھ اھا ھئي تہ ھن فلم ۾ مون کي ۽ مينا ڪماري کي گڏ ڪم ڪرڻو ھو. آئون ۽ مينا ڪماري ٽريجڊي ڪردارن جي ڪري مشھور ھئاسون پر ڪوھ نور فلم ۾ ٿورا گهڻا مزاحيہ ڪردار ادا ڪرڻا ھئا. ڪوھ نور فلم جي تياري جي سلسلي ۾ ھڪ سنسني خيز واقعو پيش آيو، ان واقعي کي آئون اڄ ڏينھن تائين وساري نہ سگهيو آھيان. ايس يوسني جي زال ھڪ پراسرار عورت ھئي، ھن کي عجيب و غريب شين سان دلچسپي ھوندي ھئي، ھو عجيب سوال ڪندي رھندي ھئي. ھو ڪارو جادو بہ ڪندي ھئي. پر سني اھي سڀ ڳالھيون اسان کان لڪايون ھيون. ھڪ ڏينھن ھڪ عجيب واقعو پيش آيو، ڪوھ نور فلم جي شوٽنگ لاءِ اسان لوڪيشن ڳولي رھيا ھئاسين، خيال آيو تہ بمبئي کان ٻہ سؤ ڪلوميٽر پري ناسيڪ جي علائقي ۾ ڪجهہ اھڙيون جايون آھن، اسان پروگرام طئي ڪيو تہ شام جو نڪرنداسين. ضروري سامان ۽ ڪپڙا کڻڻ لاءِ سڀ پنھنجي پنھنجي گهر ھليا ويا، سني گهر ويو تہ ان جي زال زور ڀريو تہ ھو بہ ھلندي. سني ھن کي وٺي اچڻ کان انڪار ڪيو ۽ ضروري شيون کڻي مون وٽ آيو، مون کي سندس زال جي ھلڻ جي ضد بابت نہ ٻڌايائين. سني، آئون، ڪئميرامين ۽ ڊرائيور اسان چار ماڻھو ڪار ۾ سوار ٿي ناسيڪ طرف روانا ٿي وياسين، اسان چند ميل سفر ڪيو ھو تہ سج لھي ويو ھو ۽ موسم ۾ غير متوقع طور تي تبديلي اچي وئي. طوفاني ھوائن سان تيز برسات شروع ٿي وئي، گاڏي کان ٻاھران ڪا بہ شيءِ نظر نہ پئي آئي. سني ۽ ڪئميرامين صلاح ڏني تہ برسات جَهڪي ٿئي تہ پوءِ ھلجي. روڊ بلڪل ويران ھو، پري پري تائين آبادي جا آثار نہ ھئا، ڪجهہ ئي دير ۾ اسان کي ھڪ جهوپڙي نظر آئي. ڪار مان لھي آئون ۽ سني جهوپڙي طرف وياسين. جهوپڙي جي دروازي تي ڳوڻ ٽنگيل ھئي، پاسي ۾ ھڪ ٻڪري ٻڌل ھئي، ٻڪري اسان ڏي رحم وارين نظرن سان ڏسي رھي ھئي. جهوپڙي ۾ ڪاٺيون ۽ ٻيو سامان پيو ھو، آئون ھڪ ٽٽل بينچ تي ويهي رھيس. سني ٻڪري کي کولي جهوپڙي جي اندر ڪاھي اچڻ جي ڪوشش ڪري رهيو ھو، پر ھن کان ٻڪري پنھنجي جڳھ تان چري بہ ڪونہ، ھو جيئن ئي جهوپڙي جي اندر اچي رھيو ھو تہ اچانڪ زوردار ھوا سان کنوڻ ٿي، ڳوڻ دروازي کان ھٽي وئي، ڪير يقين ڪري يا نہ اسان کنوڻ جي روشني ۾ ڏٺو تہ سني جي زال ڪاوڙ واري انداز ۾ اسان جي سامھون بيٺي هئي. ھو مسلسل اسان ڏي ڏسي رھي ھئي، ھن پنھنجي منھن تي ھٿ ڦيرائي ڳاڙهي رنگ جي ڪنھن شيءِ سان چپ اگهيا. ھڪ عورت جيڪا جسماني طور اسان کان ڪيترائي ميل پري ھجڻ باوجود اسان جي اڳيان بيٺي هئي، سچي ڳالھ اھا آھي تہ مون کي ذرو بہ ڊپ نہ ٿيو پر اسان جو ڪئميرامين خوف کان ڏڪي رهيو هو، سني ھڪ ھنڌ ڄمي بيھي رھيو، سندس اکيون ۽ وات پٽجي ويا هئا. برسات رڪجي وئي، اسان ٻيھر سفر جو آغاز ڪيو، اسان جو ڊرائيور گاڏي ۾ ئي ويٺل ھو، ھن کي ڪا بہ خبر نہ ھئي. ڪئميرامين جي زبان تي تالو لڳي چڪو هو، سني به خاموش ھو. آئون ماحول کي خوشگوار بنائڻ لاءِ پشتو ۾ ھڪ گيت ڳائڻ لڳس. ناسيڪ ۾ لوڪيشن جو جائزو وٺڻ کان پوءِ اسان ٻئي ڏينھن بمبئي واپس آياسين. آئون گهر وارن کي رات وارو قصو تفصيل سان ٻڌائي رھيو ھئس، سڀ گهر ڀاتي وڏي تجسس سان ٻڌي رھيا ھئا. انھي وقت اسان جي گهر جي مين گيٽ کان ھڪ ڪار داخل ٿي، ھارن وڳو تہ سڀ ڇوڪريون گيٽ طرف ڊوڙڻ لڳيون، ڏسون تہ ڪير آيو آهي، ننڍين ڇوڪرين جون رڙيون نڪري ويون، ھو خوف کان ڏڪي رھيون ھيون، آئون پريشان ٿي ٻاھر نڪتس، سوچيم تہ اچانڪ ڇا ٿيو آهي، ٻاھر جيئن ئي ڏٺم تہ ايس يوسني ۽ ان جي زال ڪار مان لهي رھيا ھئا.

هلندڙ